احتمالاً برای شما هم پیش آمده است که وقتی تصمیم گرفته‌اید سیستم کامپیوتر خود را بروز کنید، برای سازگاری اجزای جدید با هم، مجبور شده‌اید مادربرد سیستم را هم عوض کنید.همان‌طور که می‌دانید مادربرد یک هاب است که همه اجزای اصلی کامپیوتر مثل حافظه رم، پردازنده CPU، کارت گرافیک و غیره روی آن نصب می‌شوند. وقتی صحبت از ارتقاء کامپیوتر می‌شود، حافظه رم، پردازنده و کارت گرافیک یا GPU معمولاً مهم‌ترین اجزایی هستند که باید بروز شوند.از آنجایی که فناوری‌های مختلف رم مثل DDR3 یا DDR4 تنها توسط مادربردهای هم‌رده خود پشتیبانی می‌شوند، یا سوکت CPU های مختلف با هم فرق داشته و هر پردازنده روی مادربردهای خاصی قابل نصب است، بنابراین احتمالاً با تعویض این اجزای کامپیوتر مجبور می‌شوید مادربرد سیستم خود را هم ارتقاء دهید.اگر قصد خرید یک مادربرد جدید دارید یا می‌خواهید کامپیوتر خود را ارتقاء دهید، این مقاله می‌تواند برایتان مفید باشد.
فهرست مطالب
- چرا انتخاب مادربرد مناسب مهم است؟
- هنگام خرید مادربرد، چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
- معرفی و پیشنهاد خرید مادربرد
- سخن پایانی و سوالات متداول
چرا انتخاب مادربرد مناسب مهم است؟
مادربرد، هاب مرکزی در یک سیستم کامپیوتری است. هنگام انتخاب یک کیس جدید برای کامپیوتر خود، فاکتورهای مختلفی را در انتخاب مادربرد و سایر سخت‌افزارها باید مدنظر قرار دهید. مهم‌ترین فاکتورهای مهم در انتخاب مادربرد، اتصالات، سوکت‌ها، اسلات‌ها، کانکتورها و پورت‌ها هستند.
به عنوان مثال پورت‌های USB، کانکتورهای فن، اسلات‌های DIMM، اسلات‌های M.2 و هر پورت یا کانکتور دیگری که ممکن است برای اتصال سخت‌افزارهای جانبی مانند هارد درایو و غیره نیاز داشته باشید.همچنین، می‌توانید صفحات محصول انواع مادربرد را بررسی کنید تا به مشخصات مختلفی مانند تعداد پورت USB، نوع و اندازه دستگاه خنک‌کننده و حتی وجود یا عدم وجود قابلیت Wifi دسترسی پیدا کنید.
با این وجود ممکن است برخی از جزئیات در مورد پشتیبانی از انواع مختلف ماژول رم یا پردازنده‌های CPU در صفحات مربوط به محصول ذکر نشده باشد.دلیل این مسئله تنوع بالای محصولات مختلف سخت‌افزاری موجود در بازار است و هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌تواند سازگاری محصول خود را با همه انواع سخت‌افزارهای موجود در بازار بررسی کند.بنابراین بررسی فردی در اینجا مهم است زیرا هر شخص بر اساس انتخاب خود می‌تواند تعداد محدودی سخت‌افزار را بررسی کرده و از سازگاری آنها با مادربرد انتخابی خود اطمینان حاصل کند.
هنگام خرید مادربرد، چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
مادربرد پایه و اساس کامپیوتر را شکل می‌دهد. کاربرانی که با سخت‌افزار آشنایی ندارند معمولاً به آن توجه کافی نمی‌کنند و به جای آن بیشتر روی اجزای دیگر مانند CPU یا کارت گرافیک تمرکز می‌کنند، اما در واقعیت نقش آن در کامپیوتر بسیار مهم است.به گونه‌ای که داشتن یک مادربرد پیشرفته امکان بروزرسانی و ارتقاء سایر اجزای کامپیوتر را در آینده برای ما فراهم می‌کند.در حالی که اگر سیستم ما قدیمی باشد، احتمالاً در آینده‌ای نزدیک با مشکل عدم سازگاری مادربرد با رم یا CPU مواجه خواهیم شد. در این بخش یک سری نکات مهم در خرید مادربرد را ذکر خواهیم کرد.
انتخاب پلتفرم
انتخاب پلتفرم یک تصمیم سخت برای کسانی است که می‌خواهند سیستم خود را ارتقاء دهند. از یک طرف، شرکت اینتل پردازنده‌هایی را ارائه می‌دهد که در اجرای سنگین‌ترین بازی‌های امروزی عالی هستند، زیرا سرعت پردازش سریع‌تر و هسته‌های بیشتر برای انجام محاسبات مورد نیاز به صورت لحظه‌ای، ویژگی بارز آنها است.از سوی دیگر، AMD همیشه به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه در بین بهترین مادربردهای میان رده حرف‌هایی برای گفتن داشته است.
بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است: از کدام مادربرد استفاده کنیم؟ پاسخ این سوال بستگی به نوع کاربری شما از کامپیوتر دارد؛ اگر هدف اصلی شما ویرایش ویدیو یا اجرای بازی‌های سنگین است، باید یک مادربرد مناسب گیمینگ یا رندرگیری انتخاب کنید که مدل‌های Intel توصیه می‌شود.
هنگامی که تصمیم گرفتید کدام CPU برای دستگاه شما مناسب است، باید آن را انتخاب کنید که سوکت و چیپست سازگار با CPU انتخابی شما را داشته باشد. چیپست در اصل با تمام اجزای متصل به کامپیوتر در ارتباط است و هماهنگی میان آنها را به صورت یکپارچه برقرار می‌کند.
چیپست‌ها و سوکت
در حالی که CPU ها اشکال و اندازه‌های مختلفی دارند، اما همگی باید با سوکت به مادربرد متصل شوند. بنابراین سازگاری مادربرد با سی پی یو به معنی پشتیبانی از سوکت یکسان با CPU است.در اولین قدم برای انتخاب مادربرد مناسب باید به مشخصات CPU خود مراجعه کرده و بررسی کنید که از چه سوکتی پشتیبانی می‌کند.
از سوی دیگر، چیپست، سخت‌افزار آن است که به تمام اجزای آن اجازه می‌دهد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هر برد در واقع دارای نوع خاصی از تراشه است که تعیین‌کننده پردازنده‌های تحت پشتیبانی آن است، بنابراین قبل از انتخاب یک مادربرد مناسب، در مورد چیپست CPU خود تحقیق کنید.
اسلات‌های رم
تعداد اسلات‌های رم روی مادربرد یکی دیگر از موارد مورد توجه خریداران است که در راهنمای خرید مادربرد ذکر می‌شود. این فاکتور هم از نظر ظاهری و هم از نظر تعداد رم‌های مورد پشتیبانی مهم است.این مقاله راهنمای خرید لپ تاپ اپل را بخوانید. همچنین ظرفیت رم تحت پشتیبانی مادربرد باید با رم انتخابی شما سازگار باشد.
در اکثر مادربردهای دسکتاپ، چهار اسلات استاندارد وجود دارد که برای ارتقاء رم در آینده هم کافی است. برای بررسی پشتیبانی مادربرد از ظرفیت، سرعت و پروفایل های اورکلاک XMP/DOCP، وب‌سایت سازنده مادربرد را بررسی کنید.
اندازه و فرم فکتور
مادربردهای دسکتاپ در سه اندازه مختلف تولید می‌شوند که حق انتخاب بیشتری را به شما می‌دهند. اندازه‌ای که انتخاب می‌کنید به کاربرد شما و همچنین فضایی که برای کار در دسترس دارید بستگی دارد.برخی از افراد مدلی را ترجیح می‌دهند که فضای کمتری را اشغال کند، در حالی که برخی دیگر قوی‌تر با ویژگی‌های زیاد را ترجیح می‌دهند. اساساً فرم فکتور مادربرد تعیین‌کننده اندازه، تعداد اسلات‌های توسعه و سایر مشخصات ظاهری آن است.
مادربردهای بزرگ‌تر معمولاً پورت‌های DIMM بیشتر، اسلات‌های PCIe با اندازه کامل برای کارت‌های گرافیک و همچنین کانکتورهای M.2 برای درایوهای ذخیره‌سازی فوق سریع مانند SSD دارند.سه مدل مرسوم مادربرد از نظر فرم فکتور عبارت‌اند از ATX، Micro-ATX و Mini-ITX. ATX یک اندازه استاندارد برای بسیاری از کامپیوترهای PC است.
پورت‌های توسعه مادربرد
مادربردها قطعات مختلفی را به هم متصل می‌کنند. پورت‌هایی که برای اتصال این سخت‌افزارها استفاده می‌شوند، اسلات توسعه نامیده می‌شوند.امروزه به طور عمده پورت‌های PCIe را در اکثر مادربردها خواهید یافت. PCIe مهم‌ترین بخش کامپیوتر است و از آن برای اتصال بسیاری از اجزا استفاده می‌شود. چهار اندازه اسلات PCIe وجود دارد: x1، x4، x8 و x16.
X16 یا x8 و غیره، سرعت یک اسلات PCIe را تعیین می‌کند. هر چه تعداد پین‌های بیشتری برای انتقال سیگنال‌ها در آن اسلات باشد، ظرفیت بالاتری برای انتقال داده دارد.بنابراین، هنگام انتخاب مادربرد مناسب، مطمئن شوید که از تعداد کافی اسلات توسعه PCIe پشتیبانی می‌کند.
پشتیبانی GPU
هر کامپیوتر برای نمایش گرافیکی نتایج عملیات و خروجی‌ها به کارت گرافیک یا GPU نیاز دارد. وقتی نوبت به انتخاب یک GPU می‌رسد، موارد زیادی وجود دارد که باید در نظر بگیرید، از نوع بازی یا برنامه‌ای که اجرا می‌کنید تا سازگاری مادربرد شما.به خصوص اگر از کامپیوتر برای گیمینگ استفاده می‌کنید، یکی از نکات مهم راهنمای خرید و انتخاب GPU سازگار با آن است. مهم‌ترین عامل در سازگاری کارت گرافیک با مادربرد نسخه PCIe کارت گرافیک و مادربرد است.کارت گرافیک های رده بالای جدید از PCIe نسل چهارم استفاده می‌کنند و در صورتی که روی آن دارای PCIe نسل سوم نصب شوند، احتمالا نتوانند کارایی خود را به صورت کامل عرضه کنند.
سخت‌افزار ذخیره‌سازی
وقتی صحبت از سخت‌افزار ذخیره‌سازی در کامپیوتر به میان می‌آید، دو نوع اصلی هارد درایو مطرح می‌شوند: HDD یا SSD. مسلماً اگر بودجه کافی داشته باشید، استفاده از یک درایو SSD را به شما پیشنهاد می‌کنیم، زیرا سرعت بسیار بالاتری در مقایسه با HDD دارد.اما هنگام انتخاب مناسب، پشتیبانی از درایوهای SSD را هم باید در نظر بگیرید. انواع استاندارد اتصالات برای نصب درایو هارد روی مادربرد وجود دارد.برخی از این اتصالات، داخلی هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند خارجی باشند. با این حال، مرسوم‌ترین آنها SATA و NVME هستند که در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده‌اند.
SATA 3.0
اینترفیس SATA 3.0 می‌تواند تا شش گیگابیت در ثانیه( تقریبا 500 تا 600 مگابایت بر ثانیه) را ارائه دهد.معمولا هارد دیسک ها و درایوهای SSD که در استانداردهای 2.5 و 3.5 اینچی تولید شده‌اند از اینترفیس و کانکتور SATA 3.0 استفاده می‌کنند. اما درایوهای SSD دارای کانکتور M.2 هم تولید می‌شوند که از اینترفیس SATA 3.0 استفاده کنند.
NVME
درایوهای NVME از باس PCIe استفاده می‌کنند و می‌توانند در فرم فکتورهای کارت PCIe و یا درایو M.2 تولید شده باشند. این درایوهای SSD بسته به مدل های مختلف بیست تا صد گیگابیت در ثانیه سرعت دارند.(حدودا 2.5 تا 15 گیگابایت در ثانیه)تعداد کانکتورهای SATA و M.2 و همچنین نسل هرکدام از فاکتور مهم برای خرید مادربرد مناسب است.
هدرهای مادربرد
یکی از فاکتورهای مهم در راهنمای خرید مادربرد مناسب، هدرهای مادربرد است.این مقاله لپ تاپ استوک اروپایی را مطالعه کنید. برای مثال، اگر به هدر USB Type-C نیاز دارید، منطقی است که شما نیز از آن پشتیبانی کند. یا وقتی نورپردازی RGB روی رم خود دارید، استفاده از هدرهای RGB 12 روی مادربرد ضروری است.
اورکلاک
اگر خواستار ورود به دنیای اورکلاک هستید، مادربردهای رده بالا طیف گسترده‌ای از ویژگی‌های اورکلاک را ارائه می‌دهند، مانند تست و تنظیم خودکار برای اورکلاک کردن CPU، GPU و حافظه رم. همچنین برای اورکلاک یک فاکتور مهم، مدار VRM قوی و تعداد فازهای آن برای کنترل دقیق فرکانس پردازنده در هنگام اورکلاک است.
مادربردهای مخصوص اورکلاک معمولا دارای چوک های تیتانیومی هستند و کنترلر PWM آنها دیجیتالی است. این مادربردها معمولا دارای فازهای مستقیم هستند و از دو کانکتور برای تامین انرژی پردازنده بهره می‌برند.قابلیت اورکلاک ماژول رم هم، یک قابلیت ویژه است که در انتخاب مناسب می‌توان مدنظر داشت. برای فعالسازی XMP و DOCP باید مادربرد مد نظر شما بتواند از فرکانس های بالاتر پشتیبانی کند.
خنک‌سازی
اجزای آن مانند PCH و VRM گرمای قابل توجهی تولید می‌کنند. مادربردها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با استفاده از سیستم خنک‌کننده، از هیت سینک‌های غیرفعال و هیت پایپ گرفته تا سیستم‌های خنک‌کننده آبی با رادیاتور، این قطعات را در دمای مشخصی ثابت نگه دارند.بنابراین هنگام انتخاب مادربرد مناسب به خصوص برای کاربردهایی سنگین مثل گیمینگ یا رندرگیری، به سیستم خنک‌کننده مادربرد هم توجه کنید.
نورپردازی RGB
هدرهای RGB یک قابلیت سلیقه‌ای است که معمولا در مادربردهای پیشرفته به آن توجه می‌شود و رنگ‌ها و افکت‌های قابل تنظیم را به کمک لامپ‌های LED برای مخاطبان علاقه‌مند ارائه می‌دهند. RGB در مادربردهای جدید بر اساس دو روش آدرس پذیری و غیر آدرس پذیری عمل می‌کند.
در مدل‌های آدرس پذیر، می‌توان چندین رنگ را به صورت همزمان روی برد اصلی نمایش داد که جلوه زیبایی به مادربرد می‌دهد. البته این ویژگی ضروری نیست اما علاقه‌مندان خاص خود را دارد.در کل برای کاهش هزینه از آن استفاده کنید که حداقل از هدرهای RGB با چهار پین پشتیبانی می‌کند، زیرا با اکثر سخت‌افزارها نظیر رم، فن و غیره سازگار است.
معرفی و پیشنهاد خرید مادربرد
شرکت‌های مختلفی در بازار جهانی وجود دارند که تولیدکننده مادربرد هستند. یکی از موفق‌ترین آنها شرکت msi است که تجربه بالا و عملکرد فوق‌العاده‌ای در تولید مادربردهای کامپیوتری دارد.محصولات این شرکت در ایران عرضه و پشتیبانی می‌شود. در ادامه دو محصول تولیدی این شرکت را معرفی خواهیم کرد.
1- مادربرد MEG Z690 UNIFY
MSI MEG Z690 UNIFY یکی از جدیدترین مدل‌های مادربرد در جهان است که به دلیل قابلیت‌های متعددی که دارد، یکی از غول‌های این بازار شناخته می‌شود!این از پردازنده‌های نسل دوازدهم پشتیبانی می‌کند و کلیه CPU هایی که از سوکت LGA 1700 برای اتصال به آن استفاده می‌کنند، با این محصول سازگارند.
مدل Z690 جزو معدود مادربردهایی است که از رم‌های DDR5 تا فرکانس 6666 مگاهرتز پشتیبانی می‌کند. از این رو تقریباً هر کاری را می‌توانید به کمک این مادربرد انجام دهید!اسلات PCIe 5.0 نیز در این محصول تعبیه شده است که همه کارت‌های گرافیک و GPU های امروزی و آینده از آن پشتیبانی می‌کنند.
همچنین دو پورت شبکه 2.5 گیگابیتی در این ، سرعت اتصال کابلی به اینترنت را به بیشتر حالت ممکن می‌رساند. در کنار امکانات فوق‌العاده این سیستم خنک‌کننده پیشرفته‌ای برای MSI Z690 UNIFY در نظر گرفته شده که امنیت و قابلیت اطمینان آن را به شدت افزایش می‌دهد.هیت‌سینک‌های بزرگ با پدهای حرارتی 7W/mK و بدنه آلومینیومی از داغ شدن همه اجزای روی مادربرد حتی در عملیات سنگین مثل گیمینگ یا رندرگیری، جلوگیری خواهد کرد.
2- مادربرد MSI MEG X570S ACE MAX
مادربرد MSI MEG X570S ACE MAX هم توسط شرکت msi تولید شده ودر بازار ایران عرضه و گارانتی کرده است. این از پردازنده‌های ساخت شرکت AMD و سری Ryzen پشتیبانی می‌کند، بنابراین اگر طرفدار AMD هستید، در خرید X570S ACE MAX شک نکنید.پشتیبانی از حافظه رم DDR4 تا فرکانس 5300 مگاهرتز یک ویژگی جالب این است. البته این سرعت بالای رم به لطف قابلیت اورکلاک این مادربرد است که سرعت بیشتری را به رم کامپیوتر شما می‌دهد.
همانند محصول قبلی، این مادربرد هم از پورت PCIe 4.0 و USB 3.2 نسل دوم پشتیبانی می‌کند که جزو مزایای آن است.سیستم خنک‌کننده به کار رفته در این مادربرد از نوع هیت سینک آلومینیومی به همراه لوله حرارتی یا هیت پایپ است و عملاً خیالتان از بابت خنک‌سازی قطعات در کاربردهای سنگین راحت خواهد بود.
علاوه بر آن، تراشه وای‌فای نسل 6 در این مادربرد امکان اتصال آن را به چندین دستگاه به صورت همزمان در کانال‌های مختلف فراهم کرده است.در نهایت، فناوری ساخت برد اصلی این محصول مشابه محصولات سرور است، که از نظر تاب‌آوری در مقابل گرما و سایر شرایط دشوار، بسیار پیشرفته‌تر هستند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با راهنمای خرید مادربرد آشنا شدید.همچنین از نکات و مشخصات آن و پیشنهادهای بهترین مادربرد آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
بله درست است.قبل از انجام هرگونه کار با تست مادربرد بدن شما باید از الکتریسیته ساکن تخلیه شده باشد. شما می‌توانید فرایند تخلیه را با مچ بند یا بند دستی الکترو استاتیک انجام دهدی. روش دیگری برای تخلیه وجود دارد و آن زدن ضربه با انگشتان دستتان رو یک سطح فلزی می‌باشد. اگر الکتریسیته ساکن در بدن شما به عنوان شارژ ناخواسته به مادربرد متصل شود باعث تغییر در کارایی و ایجاد نقص یا حتی از بین رفتن مادربرد می‌شود.
سوال صحیح‌تر آن است که از کجا بفهمیم مادربرد از پردازنده نسل چند پشتیبانی می‌کند. برای فهمیدن این موضوع با دانستن مدل دقیق مادربرد می‌توانید راهنمای آن را دانلود کنید یا به صفحه مشخصات آن مادربرد در سایت سازنده مراجعه کنید.
